Khi thời tiết se lạnh, việc duy trì thân nhiệt ổn định không chỉ mang lại sự thoải mái mà còn hỗ trợ sức khỏe tổng thể theo nguyên lý Đông y. Là những người kế thừa tinh hoa y học cổ truyền Việt Nam, chúng tôi tại Dược Bình Đông luôn nhấn mạnh rằng giữ ấm cơ thể là nền tảng để cân bằng âm dương, giúp khí huyết lưu thông hài hòa. Bài viết này chia sẻ các phương pháp giữ ấm cơ thể thực tế, dễ áp dụng, được tham vấn bởi Bà Võ Ngọc Yến Nga – truyền nhân đời thứ 4 dòng họ Lương y Nguyễn Văn Thơm, chuyên gia Đông y giàu kinh nghiệm tại Dược Bình Đông trong việc hỗ trợ bổ dưỡng và điều hòa cơ thể.
Mặc nhiều lớp quần áo, chọn chất liệu phù hợp
Trong Đông y, việc bảo vệ “bộ vị yếu” như đầu, cổ, tay chân khỏi hàn khí là chìa khóa để tránh tình trạng khí huyết ứ trệ. Mặc nhiều lớp quần áo không chỉ tạo lớp cách nhiệt tự nhiên mà còn linh hoạt điều chỉnh theo biến đổi thời tiết, giúp cơ thể luôn ở trạng thái ấm áp mà không bị bí bức.
- Lớp trong cùng: Ưu tiên chất liệu cotton hoặc len mỏng, co giãn tốt để thấm hút mồ hôi, tránh ẩm ướt gây lạnh thêm. Những sợi tự nhiên này giúp da thở dễ dàng, duy trì sự khô ráo cần thiết.
- Lớp giữa giữ nhiệt: Chọn nỉ hoặc lông cừu nhân tạo để tạo khoảng không khí ấm, giống như lớp mỡ bảo vệ trong cơ thể theo quan niệm Đông y.
- Lớp ngoài chống gió: Áo khoác gió hoặc poncho nhẹ với lớp chống thấm sẽ ngăn gió lùa, đặc biệt hữu ích khi di chuyển ngoài trời.
Đừng quên che chắn các vùng dễ mất nhiệt như đầu bằng mũ len, cổ bằng khăn quàng lụa ấm, tay bằng găng da mềm và chân bằng tất len dày. Những chi tiết nhỏ này có thể nâng cao hiệu quả giữ ấm lên đến 30%, theo kinh nghiệm lâm sàng của các lương y.
Giữ ấm không gian sống
Không gian sống ấm cúng chính là “lá chắn” đầu tiên chống lại hàn khí xâm nhập, giúp cơ thể thư thái và phục hồi năng lượng sau ngày dài. Theo Đông y, môi trường ấm áp hỗ trợ thận khí – nguồn gốc của sự ấm áp nội tại – từ đó giảm gánh nặng cho hệ tuần hoàn.
Bắt đầu bằng việc kiểm soát luồng không khí: đóng kín cửa sổ, kéo rèm dày để giữ nhiệt trong nhà, tránh gió lạnh len lỏi gây đột ngột thay đổi thân nhiệt. Kết hợp với việc sắp xếp nội thất hợp lý, như đặt ghế ngồi gần nguồn sáng tự nhiên ban ngày để tận dụng hơi ấm mặt trời.
Để tăng cường, sử dụng các thiết bị hỗ trợ như lò sưởi hồng ngoại hoặc đèn sưởi carbon, duy trì nhiệt độ phòng ở mức 22-24°C – mức lý tưởng cho sự cân bằng âm dương. Vào ban đêm, chăn điện hoặc túi sưởi thảo dược có thể ôm sát cơ thể, giúp giấc ngủ sâu hơn mà không lo lạnh buốt.
Ngâm chân bằng nước ấm
Ngâm chân là phương pháp cổ truyền Đông y đơn giản nhưng sâu sắc, kích thích huyệt đạo dưới bàn chân để dẫn hàn khí ra ngoài và kéo ấm áp từ thận lên toàn thân. Thực hiện đều đặn vào buổi tối, cách này không chỉ làm ấm tức thì mà còn thúc đẩy lưu thông kinh lạc, giảm mệt mỏi tích tụ.
Chuẩn bị chậu nước ấm khoảng 40-45°C, ngâm 15-20 phút cho đến khi da hồng hào. Để tăng công hiệu, thêm lát gừng tươi đập dập hoặc một nắm muối biển – những nguyên liệu quen thuộc trong y học cổ truyền giúp tán hàn, bổ khí. Nếu thích thư giãn hơn, vài giọt tinh dầu quế hoặc khuynh diệp sẽ lan tỏa hơi ấm dịu nhẹ, hỗ trợ giấc ngủ ngon.
Bà Võ Ngọc Yến Nga khuyên rằng, kiên trì ngâm chân 3-4 lần/tuần có thể cải thiện tuần hoàn ngoại vi, đặc biệt hữu ích cho những ai hay tê buốt chân tay do hàn thấp.
Thở bụng
Thở bụng, hay còn gọi là hô hấp đan điền trong Đông y, là cách rèn luyện nội công tự nhiên để cơ thể tự sinh nhiệt từ trung tiêu. Kỹ thuật này kích hoạt cơ hoành, tăng oxy hóa và đốt cháy calo nội tại, mang lại sự ấm áp lan tỏa từ bụng ra tứ chi mà không cần dụng cụ hỗ trợ.
Thực hành ở tư thế ngồi thẳng lưng hoặc nằm ngửa: Hít sâu qua mũi, để bụng phồng lên như bong bóng, giữ 3-5 giây rồi thở ra chậm rãi qua miệng, hóp bụng lại. Lặp lại 10-15 lần mỗi buổi sáng hoặc trước ngủ. Ban đầu có thể hơi khó chịu do cơ thể chưa quen, nhưng sau 1 tuần, bạn sẽ cảm nhận nhịp tim đều đặn hơn và thân nhiệt ổn định.
Phương pháp này đặc biệt phù hợp với lối sống bận rộn, giúp điều hòa khí huyết theo nguyên tắc “động tĩnh kết hợp” của y học cổ truyền.
Uống đồ uống nóng và ăn thực phẩm ấm
Ăn uống là “dưỡng sinh” hàng đầu trong Đông y để bổ trợ dương khí, giúp cơ thể chống chọi hàn lạnh từ bên trong. Chọn thực phẩm và đồ uống có tính ôn ấm sẽ thúc đẩy tiêu hóa, tăng sinh nhiệt và nuôi dưỡng kinh mạch, tạo lớp bảo vệ tự nhiên suốt ngày dài.
- Nước ấm hàng ngày: Uống 2-2.5 lít nước ấm (khoảng 40°C) chia nhỏ, giúp duy trì độ ẩm nội tại và hỗ trợ trao đổi chất, tránh tình trạng khô họng do lạnh.
- Thức uống ấm: Trà gừng tươi hoặc trà quế – những bài thuốc dân gian quen thuộc – không chỉ xua tan lạnh mà còn ấm bụng, lưu thông huyết mạch. Tại Dược Bình Đông, chúng tôi có siro Thiên Môn Bổ Phổi với gừng tươi, hỗ trợ giữ ấm đồng thời bổ phế nhẹ nhàng cho mùa đông.
- Thực phẩm giàu năng lượng: Ưu tiên món giàu protein như thịt gà hầm, cá hồi nướng và chất béo lành mạnh từ hạt óc chó để cơ thể tự sản sinh nhiệt qua quá trình tiêu hóa.
- Gia vị ôn tính: Thêm gừng, tỏi, tiêu đen vào bữa ăn để kích thích “tiêu thực hóa thấp”, tăng khả năng chống lạnh và hỗ trợ hệ miễn dịch.
Những lựa chọn này không chỉ ngon miệng mà còn dễ dàng tích hợp vào bữa ăn gia đình, theo lời khuyên từ các lương y giàu kinh nghiệm.
Sử dụng các sản phẩm giúp giữ ấm cơ thể
Bên cạnh biện pháp tự nhiên, các sản phẩm hỗ trợ từ thảo dược Đông y mang lại sự tiện lợi, giúp duy trì ấm áp liên tục mà không làm gián đoạn sinh hoạt. Những lựa chọn này được thiết kế dựa trên nguyên lý “bổ trợ tự nhiên”, tập trung vào việc dẫn dương khí mà không gây nóng trong.
Xem xét miếng dán giữ nhiệt thảo dược cho vùng bụng hoặc lưng – nơi tập trung thận kinh – để sưởi ấm cục bộ mà an toàn cho da. Túi chườm nóng với hạt giống hoặc gừng khô có thể mang theo khi ra ngoài, giảm lạnh đột ngột ở tay chân. Đối với không gian, máy sưởi mini hoặc chăn điện tích hợp tinh dầu quế sẽ tạo môi trường ấm áp, hỗ trợ giấc ngủ sâu.
Khi chọn sản phẩm, hãy ưu tiên những loại từ nguồn uy tín như Dược Bình Đông, với công thức kế thừa từ lương y Nguyễn Văn Thơm, đảm bảo an toàn và hiệu quả. Luôn đọc kỹ hướng dẫn để tránh tiếp xúc nhiệt quá mức, giữ cho lợi ích sức khỏe bền vững.
Những phương pháp khác giúp giữ ấm cơ thể
Ngoài các cách cơ bản, một số mẹo nhỏ từ kinh nghiệm dân gian Đông y có thể bổ sung để tăng cường sự ấm áp, tận dụng sự tương tác tự nhiên giữa cơ thể và môi trường. Những phương pháp này nhấn mạnh sự hài hòa, giúp bạn cảm thấy gần gũi và dễ chịu hơn trong ngày đông.
- Gần gũi hơi ấm con người: Ngồi sát bên người thân trong không gian kín sẽ lan tỏa nhiệt từ hơi thở và tiếp xúc da, giống như nguyên lý “nhân hòa” trong dưỡng sinh.
- Tắm nước ấm: Ngâm mình 10-15 phút ở 38-40°C để mở rộng kinh lạc, đẩy hàn khí ra ngoài và thư giãn cơ bắp co lại do lạnh.
- Massage với dầu ấm: Dùng dầu gió quế hoặc tinh dầu gừng xoa bóp nhẹ nhàng vùng vai gáy, tay chân để kích thích huyệt đạo, tăng lưu thông nhanh chóng.
- Tận dụng nắng sớm: Dành 15 phút phơi nắng buổi sáng để hấp thụ dương khí tự nhiên, đồng thời bổ sung vitamin D hỗ trợ sức khỏe xương khớp.
Áp dụng linh hoạt những cách này, bạn sẽ thấy cơ thể khỏe mạnh hơn, sẵn sàng đón nhận mùa đông mà không lo e ngại. Bà Võ Ngọc Yến Nga chia sẻ: “Giữ ấm không chỉ là che chắn bên ngoài, mà là nuôi dưỡng dương khí từ gốc rễ”. Hãy thử ngay hôm nay để cảm nhận sự khác biệt từ những phương pháp gần gũi, hiệu quả này.
————
Tác giả: Bà Võ Ngọc Yến Nga, truyền nhân đời thứ 4 dòng họ Lương y Nguyễn Văn Thơm, chuyên gia Đông y tại Dược Bình Đông, giàu kinh nghiệm điều trị các vấn đề về bổ dưỡng.
Nguồn: Dược Bình Đông – Kiến thức sức khỏe từ Đông y tại Địa chỉ: 43/9 Mễ Cốc, Phường Phú Định, TP.HCM
(*) Bản quyền bài viết thuộc về Dược Bình Đông. Khi chia sẻ, cần trích dẫn nguồn đầy đủ: “Tác giả: Lương y Võ Ngọc Yến Nga – Nguồn: Dược Bình Đông – Kiến thức sức khỏe từ Đông y”. Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, ví dụ: “Theo Dược Bình Đông” hoặc tương tự, đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.
—————————-
Nguồn tham khảo: Healthline, Hello Bacsi, Vinmec, Medlatec, Nhà thuốc Long Châu, Tâm Anh Hospital
Lương y Võ Ngọc Yến Nga 