Suy nhược cơ thể khiến người bệnh mệt mỏi kéo dài, sức lực suy giảm và tinh thần sa sút. Trong Đông y, các cây thuốc nam được vận dụng nhờ khả năng bổ dưỡng sâu, giúp cơ thể phục hồi từ gốc mà không gây tác dụng phụ mạnh. Dưới đây là những vị thuốc nam chữa suy nhược nổi bật, được chọn lọc dựa trên kinh nghiệm lâm sàng, với phân tích chi tiết về tính vị, quy kinh, công dụng và lý do hiệu quả trong việc cải thiện tình trạng suy nhược.

Câu Kỷ Tử – Bổ Tinh Khí Huyết, Tăng Sức Đề Kháng

Câu kỷ tử xuất hiện thường xuyên trong các bài thuốc bổ dưỡng nhờ khả năng nuôi dưỡng huyết dịch và tinh khí. Vị thuốc này đặc biệt phù hợp với người suy nhược do lao lực hoặc tuổi tác.

• Tính vị: Tính bình, vị ngọt.
• Quy kinh: Phế, Thận, Can.
• Công dụng: Bồi bổ can thận, mạnh gân cốt, nhuận phế táo, hỗ trợ mắt sáng và giảm mệt mỏi toàn thân.
• Lý do hiệu quả: Kỷ tử chứa polysaccharid và betain giúp cải thiện tuần hoàn, tăng oxy đến cơ quan, từ đó giảm triệu chứng chân tay yếu mỏi, chóng mặt – biểu hiện điển hình của suy nhược.

Thục Địa – Ôn Bổ Thận Âm, Chống Mệt Mỏi Kéo Dài

Thục địa được xem là “thần dược” bổ huyết và bảo vệ thần kinh, dành riêng cho trường hợp suy nhược do thận âm hư, thường kèm theo nóng trong, khát nước.

• Tính vị: Tính hơi ấm, vị ngọt.
• Quy kinh: Tâm, Thận, Can.
• Công dụng: Bổ huyết, sinh tinh, bảo vệ thần kinh, chống trầm cảm và mệt mỏi mãn tính.
• Lý do hiệu quả: Thành phần catalpol và rehmanniosid kích thích tái tạo hồng cầu, cải thiện giấc ngủ sâu, giúp người bệnh lấy lại sức lực mà không cần kích thích tức thời.

Bạch Phục Linh – Kiện Tỳ An Thần, Giảm Lo Âu

Bạch phục linh nổi bật với tác dụng kép: vừa bổ tỳ vị vừa an thần, rất cần thiết cho người suy nhược kèm mất ngủ, ăn uống kém.

• Tính vị: Tính bình, vị ngọt nhạt.
• Quy kinh: Tỳ, Tâm, Thận, Phế.
• Công dụng: Kiện tỳ, lợi niệu, an thần, cải thiện tiêu hóa và giảm phù thũng.
• Lý do hiệu quả: Polysaccharid trong phục linh điều hòa hệ miễn dịch, giảm cortisol – hormone stress, từ đó cắt đứt vòng xoáy mệt mỏi – mất ngủ – suy nhược.

Hoài Sơn – Dưỡng Tỳ Vị, Bồi Bổ Sức Lực

Hoài sơn là vị thuốc “vàng” cho người suy nhược do tỳ vị hư nhược, biểu hiện qua chán ăn, tiêu chảy kéo dài.

• Tính vị: Tính bình, vị ngọt.
• Quy kinh: Tỳ, Vị, Thận, Phế.
• Công dụng: Bổ tỳ, dưỡng vị, sinh tân, ích phế, chỉ khát.
• Lý do hiệu quả: Diosgenin và mucilag giúp tái tạo niêm mạc dạ dày, tăng hấp thu dưỡng chất, trực tiếp nâng cao thể lực mà không gây đầy bụng.

Mạch Môn – Nhuận Phế Thanh Tâm, Giảm Khô Họng

Mạch môn phù hợp với người suy nhược kèm ho khan, khô họng do phế âm hư, thường gặp ở dân văn phòng làm việc máy lạnh lâu năm.

• Tính vị: Tính hàn, vị ngọt, hơi đắng.
• Quy kinh: Tâm, Vị, Phế.
• Công dụng: Dưỡng âm, nhuận phế, thanh tâm, giảm ho lao và tiêu khát.
• Lý do hiệu quả: Saponin và polysaccharide bảo vệ niêm mạc hô hấp, tăng tiết tân dịch, giúp cơ thể không còn cảm giác “khô hạn” – nguyên nhân sâu xa của mệt mỏi.

Mẫu Đơn Bì – Thanh Nhiệt Tán Ứ, Cải Thiện Tuần Hoàn

Mẫu đơn bì ít được nhắc đến nhưng cực kỳ quan trọng trong trường hợp suy nhược kèm ứ huyết, biểu hiện qua đau nhức cơ thể, kinh nguyệt không đều (ở nữ).

• Tính vị: Tính hơi hàn, vị cay, đắng.
• Quy kinh: Tâm, Can, Thận.
• Công dụng: Thanh nhiệt, hoạt huyết, tán ứ, giảm đau.
• Lý do hiệu quả: Paeonol kích thích vi tuần hoàn, loại bỏ độc tố tích tụ, giúp cơ bắp thư giãn và giảm cảm giác nặng nề kéo dài.

Phòng Đảng Sâm – Bổ Khí Ích Phế, Thay Thế Nhân Sâm

Phòng đảng sâm là “nhân sâm của người nghèo” – hiệu quả bổ khí gần tương đương nhưng tính bình hòa, phù hợp sử dụng lâu dài.

• Tính vị: Tính bình, vị ngọt.
• Quy kinh: Tỳ, Phế.
• Công dụng: Kiện tỳ ích phế, bổ trung ích khí, tăng sức đề kháng.
• Lý do hiệu quả: Codonopsit kích thích tạo hồng cầu, cải thiện hô hấp tế bào, giúp người suy nhược lấy lại sức bật mà không bị “nóng trong”.

Nhân Sâm – Đại Bổ Nguyên Khí, Phục Hồi Nhanh

Nhân sâm chỉ định cho trường hợp suy nhược nặng, khí hư thoát, cần phục hồi cấp tốc.

• Tính vị: Tính ôn, vị ngọt, hơi đắng.
• Quy kinh: Tỳ, Phế.
• Công dụng: Đại bổ nguyên khí, định thần, ích trí, sinh tân.
• Lý do hiệu quả: Ginsenosid Rb1 và Rg1 tăng ATP nội bào, kích thích trục hạ đồi – tuyến yên, giúp cơ thể “khởi động lại” hệ thống năng lượng.

Linh Chi – Thanh Nhiệt Giải Độc, Ổn Định Thần Kinh

Linh chi là “vị thuốc trường thọ” dành cho người suy nhược mãn tính, kèm mất ngủ, đau đầu.

• Tính vị: Tính hàn, vị đắng.
• Quy kinh: Tâm, Phế, Can, Thận.
• Công dụng: Tăng tuần hoàn, giảm mệt mỏi, ổn định huyết áp, an thần.
• Lý do hiệu quả: Triterpen và polysaccharide ức chế histamine, giảm viêm thần kinh, giúp giấc ngủ sâu và tỉnh táo ban ngày.

Những cây thuốc nam chữa suy nhược trên đã được lương y Bà Võ Ngọc Yến Nga – truyền nhân đời thứ 4 dòng họ Nguyễn Văn Thơm, chuyên gia Đông y tại Dược Bình Đông – ứng dụng thành công trong hàng ngàn ca suy nhược. Để đạt hiệu quả tối ưu, các vị thuốc thường được phối hợp theo tỷ lệ vàng trong sản phẩm cao bổ của Dược Bình Đông, giúp dưỡng chất thẩm thấu sâu, phục hồi toàn diện mà vẫn dịu nhẹ với mọi thể trạng.

(Tham vấn nội dung: Bà Võ Ngọc Yến Nga – Chuyên gia Đông y, Dược Bình Đông)

——————             

Tác giả: Bà Võ Ngọc Yến Nga, truyền nhân đời thứ 4 dòng họ Lương y Nguyễn Văn Thơm, chuyên gia Đông y tại Dược Bình Đông, giàu kinh nghiệm điều trị các vấn đề về bổ dưỡng.

Nguồn: Dược Bình Đông – Kiến thức sức khỏe từ Đông y tại Địa chỉ: 43/9 Mễ Cốc, Phường Phú Định, TP.HCM

(*) Bản quyền bài viết thuộc về Dược Bình Đông. Khi chia sẻ, cần trích dẫn nguồn đầy đủ: “Tác giả: Lương y Nguyễn Thành Hiếu – Nguồn: Dược Bình Đông – Kiến thức sức khỏe từ Đông y”. Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, ví dụ: “Theo Dược Bình Đông” hoặc tương tự, đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.
Nguồn tham khảo: Healthline, Hello Bacsi, Vinmec, Medlatec, Nhà thuốc Long Châu